توسّل و شفاعتی که شیعه به آن معتقد است، دارای مراتبی چند است:

مرتبۀ اوّل: شفيعاني مانند پيامبر اکرم$ و اهل‌بیت( برای استجابت دعاها یا آمرزش گناهکاران دعا می‌کنند و پروردگار عالم دعای ایشان را مستجاب می‌فرماید.

مرتبۀ دوّم: خداوند متعال حکومت دنیا و آخرت را به پيامبر گرامي$ و اهل‌بیت( عنایت کرده است و آنان را صاحب اختیار کامل قرار داده است که به اذن الهی به استجابت دعا یا آمرزش بندگان بپردازند. البته روشن است که آنان بر خلاف عدالت عمل نمي‌کنند و نیز روشن است که نه تنها با عدل،‌ بلکه با فضل و کرامت و محبّت با انسان‌ها رفتار خواهند فرمود.

 مرتبۀ سوّم: پيامبر خاتم$ و اهل‌بیت( در دنیا و آخرت، امام و هدایت‌گر بشریّت هستند و در قیامت با علم به‌اوضاع و احوال مردم، از آنان شفاعت می‌کنند:

>يومَ نَدْعُوا کُلَّ اُناسٍ بِاِمامِهِمْ<^[1]

روزي که هر گروهي را با پيشوايشان مي‌خوانيم.

بر اين اساس، عالمان دين و کساني که موجب هدايت ديگران شده‌اند، مانند شهداء نيز با درجۀ نازل‌تري مي‌توانند شفاعت کنند. به طور کلّي کسي که در دنيا «هادي» است، در قيامت می‌تواند «شفیع» واقع شود و هر کسی در این دنیا جنبة هدایتش براي ديگران بیشتر باشد، در آخرت نيز، جنبة شفاعتش براي ديگران بیشتر خواهد بود.  

مرتبۀ چهارم: خداوند متعال در روز رستاخیز به واسطۀ تقرّب شفیع در نزد او، گناهکار لایق بخشش را که مورد شفاعت واقع شده است، عفو می‌فرمايد:

>لا يمْلِکُونَ الشَّفاعَةَ اِلّا مَنِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمنِ عَهْداً<^[2]

آنان مالک شفاعت نیستند، مگر کسی که نزد خداوند رحمان عهد و پیمانی دارد.

مرتبۀ پنجم: همان‌طور که قبلاً بیان شد، پيامبر مکرّم$ و اهل بیت( هم در امر تکوین و هم در امر تشریع، واسطۀ فیض جهان هستی‌اند و وساطت آن بزرگواران در دو جهان کارساز است. یعنی هر فیض و رحمتی که در دنیا و آخرت به بندگان می‌رسد، به واسطۀ آن بزرگواران می‌رسد.

مغفرت و آمرزش بندگان در قیامت، نعمت و فيضی بزرگ از جانب پروردگار متعال است و به واسطۀ رسول خدا$ و اهل‌بیت( به انسان‌ها می‌رسد و این والاترین مرتبۀ شفاعت است که از نظر عرفان اسلامی و عترت طاهره( امری مسلّم و قطعی است.

شفاعت به این معنا، تنها مربوط به گناهکاران نیست، بلکه هر انسانی براي اين‌که مورد هر درجه‌اي از مغفرت خدای تعالی قرار ‌گیرد و وارد هر مرتبه‌اي از بهشت شود، گرچه استحقاق آمرزش را نيز داشته باشد و گرچه خود، از شفيعان روز قيامت باشد، نيازمند شفاعت نبيّ مکرّم$ و اهل بیت( است و از اين‌رو مغفرت پروردگار با همة درجاتش، به واسطۀ آنان به انسان‌ها می‌رسد.